Trà có lịch sử hàng ngàn năm và với nhiều nền văn hóa, huyền sử thì cho rằng trà có trà có từ thời vua Thần Nông ở Trung Hoa thời cổ đại, nhưng qua cứ liệu còn lưu giữ được thì sử dụng trà được sử dụng như một dược phẩm để uống từ thời nhà Đường . Từ Trung Hoa trà theo các nhà tu, thương nhân đến nhiều xứ sở khác, song mãi tới thế kỉ XVI thì người châu Âu mới biết đến thức uống này. Sang thế kỉ XVII, uống trà đã hết sức phổ thông ở Anh và chính người Anh đã góp phần quan trọng để hình thành công nghiệp sản xuất trà, tiêu thụ rộng rãi trên thế giới bắt đầu từ Ấn Độ khi đất nước này còn là thuộc địa của đế quốc Anh. Chỉ tính riêng ở Trung Quốc ngày nay đã có hàng trăm loại trà khác nhau với nhiều cách thưởng thức, còn khi là trà du nhập vào những xứ sở khác thức uống này lại có những cách chế biến phù hợp với khẩu vị người bản xứ.
Trà ở Trung Quốc Tất nhiên tại quê hương của trà thì ngành công nghiệp sản xuất và tiêu thụ trà phát triển mạnh.
Du lịch Trung Quốc du khách tìm trà để uống còn dễ hơn là tìm nước lọc song điều đó không có nghĩa là mọi thứ trà đều có giá rẻ. Ai cũng có thể uống một chén trà thông thường với giá vài xu, song để thưởng thức những loại trà thượng hạng, những danh trà bậc nhất như trà ô long Đại Hồng Bào thì phải gọi là "địa gia" hay "ẩm giả" thứ thiệt: 1kg trà được coi là ngon nhất thế giới này giá khoảng 70.000 USD. Bà Heidi Johannsen Stewart, chuyên gia về trà và là chủ nhân cửa hàng trà Bellocq nổi tiếng ở New York cho biết: " Trung Quốc vẫn là nhà sản xuất trà lớn nhất thế giới với sản phẩm trà cực kì đa dạng: các vùng đất khác nhau sản xuất các loại trà đen, trà xanh, trà ô long, hoàng trà, bạch trà và trà phổ nhĩ (trà được trồng ở vùng Vân Nam, được lên men trong quá trình sản xuất và làm thành những "bánh trà" hình tròn nhiều kích cỡ, khi uống sẽ cắt ra một miếng nhỏ để pha"). [caption id="attachment_45060" align="aligncenter" width="450"]
Trung Quốc là quê hương của thức uống trà nổi tiếng.[/caption] Không chỉ cực kì đa dạng về các thương hiệu trà, người Trung Quốc còn hết sức cầu kỳ trong cách pha trà với các loại trà cụ. Mới đây, một tỉ phú và là nhà sưu tập cổ vật ở Thượng Hải đã bỏ ra 36,3 triệu USD để mua một cái tách trà có từ đời nhà Minh và tuyên bố sẽ uống trà hằng ngày bằng cái tách ngàn vàng ấy.
Trà ở nước Anh Có lẽ ngoại trừ người Hoa, không dân tộc nào yêu thích trà bằng dân tộc Ăng-lê. Thói quen đã thành tục lệ là uống trà chiều với vài món ăn nhẹ bắt nguồn từ giới quý tộc, thượng lưu vào đâu thập niên 1840, sau đó lan rộng ra các tầng lớp khác và trở thành truyền thống không chỉ ở Anh mà còn ở nhiều nước thuộc địa của đế quốc Anh hoặc chịu ảnh hưởng của văn hóa Anh. Người khởi xướng cho tục lệ này được cho là Anna Maria Russell, nữ công tước Bedford. Bữa trà chiều thường diễn ra vào khoảng từ 4h đến 6h chiều mỗi ngày, trà được uống với sữa hoặc đường và đi kèm ít bánh ngọt, bánh mì phết bơ, rau xà lách... Trà dùng cho bữa trà chiều là trà đen, được trồng nhiều ở Ấn Độ, Sri Lanka... Thương hiệu trà đen nổi tiếng, thông dụng tại Anh là Earl Grey với hương bergamot, một loại chanh trái nhỏ với vỏ chứa tinh dầu mùi thơm đặc trưng, được trồng ở vùng Calabria của nướ Ý, chỉ nở hoa vào mùa đông. Trà Earl Grey được đặt tên từ huân tước Earl Grey đệ nhị, nguyên là thủ tướng Anh thập niên 1830 bởi ông đã được nhận một món quà tặng về mặt ngoại giao là một gói trà ướp hương chanh và từ đó ưa thích loại trà ướp hương này.
Trà Ấn Độ [caption id="attachment_45061" align="aligncenter" width="450"]
Trà đen thưởng uống nổi tiếng của người Ấn.[/caption] Nếu như màu cam nóng là màu sắc đặc trưng của Ân Độ thì hương thơm đặc trưng của tiểu lục này chính là hương trà. Gần như ở mỗi góc đường trong các đô thị xứ Ấn đề có một người bán trà theo công thức riêng của mình với loại trà đen chủ yếu được trồng ở bang Assam vùng cao phía đông bắc Ấn. Trà được lên men nhẹ, được ướp với nhiều hương liệu như quế, gừng, hồ tiêu, nhục đậu khấu, đinh hương, anise; khi pha được uống với đường cát hoặc đường thô, mật ong. "Ở xứ Ấn, trà được nấu khá đậm, vì thế chén trà rất nồng và nhiều bọt. Khi tôi pha trà kiểu Ấn tại nhà mình, tôi còn thêm vào tách trà một lát gừng tươi khiến chén trà càng đậm đà tăng thêm sự ấm nồng, khoan khoái" bà Heidi Stewart nói.
Trà đạo Nhật Bản Chắc hẳn không có nền văn hóa nào trên trái đất yêu thích các nghi thức như văn hóa Nhật. Ở đất nước Phù Tang, vào mùa trăng rằm hay mùa hoa anh đào bắt đầu nở hoặc lúc lá cây đang xanh trở nên vàng rực vào mùa thu, người ta lại bắt đầu những lễ hội truyền thống với nhiều nghi thức được giữ gìn bao năm qua. Nên không lạ khi uống trà được nâng lên là một thành phố nghệ thuật hết sức tinh tế, cầu kỳ, hay đúng hơn đã trở thành một dạng tôn giáo: Trà đạo. [caption id="attachment_45062" align="aligncenter" width="450"]
Trà đạo Nhật Bản nối tiếng với cách thức pha chế và thưởng thức cầu kỳ.[/caption] Theo truyền thuyết Nhật Bản, vào thế kỉ XII vị cao tăng Eisai sang Trung Hoa học đạo, khi về nước ngài mang theo hạt giống trà về trồng trong sân chùa: cũng chính nhà sư Eisai đã viết tập sách "Khiết trà dưỡng sinh ký" nói về thú uống trà. Ban đầu là một cách thưởng ngoạn cuộc sống của giới cầm quyền thời phòng kiến, dần dà uống trà rộng rãi trong xã hội Nhật rồi kết hợp với thiền đạo của Phật Giáo trong cuộc sống của dân tộc Nhật. Và cho tới nay, mỗi du khách khi
du lịch Nhật Bản đều không bỏ qua thú vui uống trà tao nhã này. Và như bà Heidi Stewart nhận định: " Cho tới ngày nay, mọi thứ trong nghi thức uống trà của người Nhật vẫn luôn giữ gìn cẩn thận: loại chén để uống, chiếc khay trà, thời gian uống..." Song sâu xa hơn nữa là của trà đạo Nhật chính là cái khoảnh khắc thời gian quý giá của nghi thức uống trà, khi mà mọi sự diễn ra chậm rãi, người uống trà chỉ cần tập trung thưởng thức chén trà xanh nóng hổi trong tay mình.
Uống trà kiểu Đông Phi, Kiểu Ma-Rốc Một trong những "khai sáng" của thực dân Anh ở vùng Đông Phi chính là bữa trà chiều, cũng có từ đầu thế kỉ XIX." Nhiều loại trà được trồng ở Kenya và Malawi, đậm mùi da cũ (do trà được đựng trong các túi may bằng da các loại gia súc). Trà vùng Đông Phi rất khác thường rất đặc biệt. Tiêu biểu cho sự khác thường đó hãy nếm thử loại trà Shire Highland Antlers được trồng ở một đồn điền nhỏ tại Malawi sau một chuyến safari trên đồng cỏ châu Phi: "Nó có mùi vị thô mộc, đáng yêu của ca cao". Trong khi đó, du khách từng đến với nước Ma rốc ở Tây Phi đều sẽ được chào mừng với một ly trà bạc hà bốc khói, thơm mát, hoặc ngọt vừa. Còn những phòng cách uống trà cũng độc đáo như kiểu Nga, kiểu Thổ Nhĩ Kì... Tại Việt Nam, theo sách An Nam chỉ lược thì từ thời nhà Đinh, trong số sản vật tiến cống cho nhà Tống có trà thơm, cho thấy người Việt đã biết uống và chế biến trà từ lâu. Các cuộc khai quật khảo cố học tiến hàng Nông Giang, Thanh Hóa phát hiện nhiều bình, chén, đĩa trà có niên đại cùng thời với nhà Tống. Các vùng trà tại Việt Nam có từ Bắc chí Nam, nổi tiếng là Thái Nguyên, Lai Châu, Phú Thọ, Hòa Bình, Nghệ An, Bảo Lộc- Lâm Đồng.
Nguồn: DNCT