Quần thể danh thắng Tràng An là một khu vực hòa lẫn giữa thiên nhiên và văn hóa, bao gồm: khu di tích lịch sử văn hóa tâm linh cố đô Hoa Lư; khu du lịch sinh thái Tràng An; khu danh thắng Tam Cốc - Bích Động và khu rừng nguyên sinh đặc hữu Hoa Lư...
Tại kỳ họp thứ 38 của Ủy ban di sản thế giới tại Quatar. Quần thể
danh thắng Tràng An (
du lịch Ninh Bình) đã chính thức được UNESCO công nhận là di sản văn hóa - thiên nhiên thế giới và trở thành di sản thế giới hỗn hợp đầu tiên của Việt Nam. Đây thực sự là niềm vinh dự, tự hào không chỉ của người dân cố đô Ninh Bình mà còn của cả nhân dân Việt Nam, đồng thời góp phần tạo nên một góc nhìn mới, đa chiều về sự kết hợp của những giá trị văn hóa, thiên nhiên nổi bật toàn cầu.
Quần thể danh thắng Tràng An
Đó là một khu vực hòa lẫn giữa thiên nhiên và văn hóa, bao gồm: khu di tích lịch sử văn hóa tâm linh
cố đô Hoa Lư; khu du lịch sinh thái Tràng An; khu danh thắng Tam Cốc - Bích Động, và khu rừng nguyên sinh đặc hữu Hoa Lư. Kinh đô Hoa Lư tuy chỉ kéo dài 42 năm (968 - 1010) nhưng có đến ba triều đại: Đinh - Tiền Lê và Lý. Đây là những triều đại độc lập đầu tiên của Việt Nam sau hơn nghìn năm Bắc thuộc. Triều Đinh và Tiền Lê đã biết dựa vào địa thế hiểm trở ở
cố đô Hoa Lư lấy núi non làm thành quách, lấy sông làm hào để bảo vệ kinh thành mà ngày nay vẫn còn để lại nhiều di tích trên các dãy núi đá vôi. Chính vì thế, kinh đô Hoa Lư còn có tên gọi khác là "kinh đô đá". Từ năm 1010, khi Lý Công Uẩn dời đô ra Thăng Long thì Hoa Lư trở thành cố đô, nhưng các triều đại vua kế tiếp vẫn hướng về vùng đất Hoa Lư địa linh nhân kiệt, và cho tu bổ, xây dựng thêm nhiều công trình văn hóa lịch sử có giá trị, đến nay còn được lưu giữ, bảo tồn.
Danh thắng Tràng An là một vùng thiên nhiên kỳ bí, không bị ảnh hưởng bởi các hoạt động của con người. Rừng rậm hoang sơ, hồ nước sông suối trong vắt, không khí trong lành đan xen trong khung cảnh làng quê yên tĩnh, chỉ có âm thanh và sắc màu của thiên nhiên hòa quyện tạo thành một bức tranh mộc mạc thanh bình.
Tràng An - Bức tranh mộc mạc thanh bình
Cảnh quan
tháp karst Tràng An là một trong những khu vực đẹp và ngoạn mục bởi vẻ đẹp siêu nhiên với muôn hình vạn trạng. Cảnh quan gồm chủ yếu một loạt các tháp karst dạng nón, với vách đá dốc đứng cao 200m so với nền đất xung quanh. Những rặng núi hẹp nối liền hai đỉnh. Được ví như những thanh kiếm khổng lồ bao quanh các thung lũng, hố sụt tròn và dài. Các nhà địa chất quốc tế đánh giá đây là một thí dụ điển hình cho tháp đá vôi nhiệt đới ấm ở giai đoạn cuối của quá trình phát triển địa mạo, và là một mô hình để nhận biết và so sánh với các khu vực khác trên thế giới. Các bồn trũng và thung lũng ngập nước này liên thông với nhau bởi các dòng chảy, chảy qua các hang động và hang ngầm, có nhiều hang xuyên núi, tạo cho trần hàng có dạng "xâm thực rãnh" do dòng chảy xói mòn theo thời gian.
Hòa quyện với cấu trúc và vẻ đẹp của canh quan
karst Tràng An là thảm rừng nhiệt đới nguyên sinh bao trùm. Quanh năm nơi đây có sương sớm, mây chiều, khí núi tạo điều kiện cho các thảm thực vật nguyên sinh phát triển rậm rạp trên đá vôi thậm chí bám vào các vách đá và đỉnh núi. Môi trường thiên nhiên đẹp tuyệt mỹ của di sản pha trộn hoàn hảo với bức tranh của cuộc sống nông thôn truyền thống, với vườn tược và ruộng lúa xen lẫn những ngôi làng nhỏ nối tiếp nhau bởi các con đường mòn, cùng mạng lưới sông, suối, và kênh rạch, tạo ra một tác phẩm nhiều màu sắc, đa dạng và luôn biến hóa.
Tràng An - Giữ mãi hồn quê
Những ngôi chùa, đền, phủ cổ kính tại khu
danh thắng Tràng An tựa mình bên vách đá với mái ngói rêu phong, thâm trầm tạo ra một yếu tố văn hóa tâm linh kín đáo, gợi đến sự vĩnh hằng trong tín ngưỡng tâm linh chứa đựng những giá trị bản địa thông đồng điệu với cảnh quan. Chính những rặng núi cổ kính, các hang động bí ẩn và nhiều địa điểm linh thiêng của
danh thắng Tràng An đã truyền cảm hứng cho bao thi sĩ qua nhiều thế hệ. Đây là vùng đất văn hóa giao thoa với sự lỳ diệu, bí ẩn của thiên nhiên, xứng tầm của một di sản thế giới.
Quần thể
danh thắng Tràng An (Ninh Bình) còn là một hình mẫu nổi bật về sự tương tác giữa con người và môi trường qua thời gian ở khu vực Đông Nam Á. Trải qua hơn 30.000 năm phát triển, đây là một nơi có giá trị lịch sử và văn hóa vô giá và cũng là kho tàng thông tin nguyên vẹn truyền thống cư trú của loài người. Tại khu vực Đông Nam Á hiện nay, còn rất ít các khu vực đươc giữ các đặc điểm ban đầu và không bị ảnh hưởng lớn bởi con người và các tác nhân khác. Các cuộc nghiên cứu khảo cổ học và việc phục dựng lại môi trường cổ đã hé lộ chuỗi phát triển văn hóa và hoạt động của con người cổ trong mói quan hệ chặt chẽ với tiến hóa địa chất. Từ hàng loạt các di tích, di vật được tìm thấy đã khẳng định vùng đất này xuất hiện loài người cư trú từ rất sớm.
Chèo thuyền ngắm Tràng An
Đến thế kỷ thứ 10, ở
thung lũng Hoa Lư, cư dân Tràng An không ngừng phát triển bản sắc văn hóa của họ trong sự hòa hợp chặt chẽ với cảnh quan thiên nhiên, xây dựng kinh đô, đắp thành, khép kín
thung lũng Hoa Lư để phục hưng văn hóa, lập ra ba triều đại đầu tiên trong nền phong kiến độc lập, làm tiền đề hun đúc văn minh Đại Việt. Sự phát triển bản sắc văn hóa cứ thế được lưu truyền nối tiếp nhau qua các thế hệ, hiện hữu trong nét đẹp của những truyền thống tín ngưỡng cộng đồng, ăn sâu vào tiềm thức.
Du khách đến với khu
danh thắng Tràng An là ngược dòng thời gian trở về với lịch sử vàng son, hòa mình trong văn hóa tâm linh truyền thống. Sẽ có một trải nghiệm tuyệt vời khi được bồng bềnh trên những con thuyền nhỏ do người dân địa phương chèo lái, thả hồn trong giang sơn cẩm tú, hang kỳ đá lạ, tận hưởng bầu không khí trong trẻo theo những cung bậc cảm xúc và khám phá cội rễ xa xăm của sự sống nhân loại.
Thái An
Trích dẫn