Tết Nhật Bản, hay còn gọi là Oshogatsu, là thời điểm thiêng liêng nhất trong năm khi người dân xứ hoa anh đào cùng nhau chào đón một khởi đầu mới. Đây không chỉ là dịp nghỉ lễ đơn thuần mà còn là hành trình trở về với cội nguồn văn hóa, nơi mỗi phong tục, món ăn hay hoạt động đều gửi gắm thông điệp về lòng biết ơn, sự tri ân và niềm tin vào tương lai. Nếu Bạn là người yêu các giá trị truyền thống, thì hãy cùng Top Ten Travel khám phá bài viết sau đây để hiểu sâu hơn về nét văn hóa độc đáo và tinh thần đặc trưng của đất nước mặt trời mọc trong những ngày đầu năm nhé.
Tết Nhật Bản là thời điểm thiêng liêng nhất trong năm với vô số các hoạt động ý nghĩa
1. Văn hóa giao thoa giữa truyền thống và hiện đại
Tết ở Nhật Bản được tổ chức theo dương lịch, song không vì thế mà mất đi bản sắc truyền thống vốn được gìn giữ qua nhiều thế hệ. Trong bối cảnh xã hội hiện đại, người Nhật vẫn trân trọng duy trì những phong tục cổ truyền, coi đó là sợi dây kết nối giữa quá khứ và hiện tại. Mỗi hoạt động chuẩn bị đón Tết đều mang trong mình giá trị tinh thần sâu sắc, được thể hiện qua các nghi lễ giản dị mà thiêng liêng:
Dọn dẹp nhà cửa (Oosouji): Đây là nghi thức không thể thiếu trước thềm năm mới, nhằm loại bỏ những điều xui xẻo và đón nhận sinh khí mới, thể hiện tinh thần thanh lọc và khởi đầu an lành.
Trang trí Kadomatsu: Cắm tre và thông trước cửa nhà với ý nghĩa mời Toshigami-sama, một vị thần năm mới ghé thăm, mang theo phúc lộc và bình an cho gia đình.
Treo Shimenawa: Khách du lịch Nhật Bản dịp tết thường dễ dàng bắt gặp những sợi Shimenawa được treo trước cửa nhà, đây được xem như biểu tượng của sự trong sạch và lời cầu chúc tránh xa điều dữ trong năm mới.
Một số các hoạt động truyền thống của ngày tết tại Nhật Bản
Dù công nghệ và đô thị hóa phát triển mạnh mẽ, nhưng hình ảnh những gia đình cùng nhau quét dọn, bày biện lễ vật và treo trang trí trước cửa vẫn hiện diện khắp nơi tại Nhật Bản, gợi nên cảm giác yên bình, ấm áp. Có thể thấy rằng, chính sự song hành giữa truyền thống và hiện đại này đã tạo nên nét độc đáo trong văn hóa đón tết của người dân Nhật Bản, vừa biết tôn trọng cội nguồn, nhưng luôn sẵn sàng thích nghi để tồn tại và phát triển giữa thế giới không ngừng thay đổi.
2. Văn hóa tín ngưỡng với các phong tục đặc sắc
Trong những ngày đầu năm mới, người Nhật vẫn duy trì nhiều phong tục cổ truyền đậm màu sắc tín ngưỡng, thể hiện niềm tin sâu sắc và lòng thành kính đối với thần linh. Nổi bật nhất trong đó là Hatsumode, một nghi lễ viếng đền đầu năm, một nét đẹp văn hóa đã được gìn giữ hàng trăm năm.
Vào sáng mồng một, người dân khoác lên mình bộ kimono truyền thống, trang nghiêm bước vào đền Thần đạo hoặc chùa Phật giáo để cầu nguyện cho sức khỏe, bình an và thịnh vượng. Khi tiếng chuông chùa vang lên trong khoảnh khắc giao thừa, mọi người cùng nhau cúi đầu khấn nguyện, gột bỏ những muộn phiền, đón chào khởi đầu mới trong thanh tịnh. Nghi lễ Hatsumode không chỉ là một hoạt động tín ngưỡng, mà còn là biểu tượng cho tinh thần hướng thiện và khát vọng an lành của người Nhật trong năm mới.
Bên cạnh Hatsumode, còn có nhiều phong tục đặc sắc khác mà khách đi tour du lịch Nhật bản có thể trải nghiệm là:
Mua bùa may (Omamori): Những chiếc bùa nhỏ mang lời chúc phúc về sức khỏe, tình duyên và công danh, thường được treo trong nhà hoặc mang theo bên mình.
Những chiếc bùa may mắn với kích thước và màu sắc đa dạng
Rút quẻ đầu năm (Omikuji): Lá thăm bói vận mệnh đầu năm, nếu xấu, người ta sẽ buộc lại trong khuôn viên đền để hóa giải điều không may.
Gửi thiệp chúc Tết (Nengajo): Một truyền thống thể hiện phép lịch sự và lòng biết ơn, nơi người Nhật gửi lời chúc tốt lành đến bạn bè, người thân và đối tác.
Những phong tục này không chỉ phản ánh đời sống tâm linh phong phú mà còn thể hiện sự gắn kết cộng đồng, lòng tri ân và tinh thần hướng thiện, mang đến những giá trị bền vững trong văn hóa Nhật Bản mỗi dịp năm mới.
Những lá thăm bói vận mệnh đầu năm vô cùng dễ thương
3. Văn hóa ẩm thực ngày Tết
Với du khách tham gia tour Nhật Bản vào dịp đầu năm, việc thưởng thức các món ăn truyền thống không chỉ là một trải nghiệm ẩm thực, mà còn là hành trình khám phá chiều sâu văn hóa của xứ sở hoa anh đào. Trong mâm cỗ đầu năm, mỗi món ăn dưới đây đều gửi gắm một thông điệp cầu chúc cho tương lai tốt đẹp, thể hiện niềm tin, đạo lý và triết lý sống của người Nhật về sự hài hòa giữa con người và thiên nhiên.
Osechi Ryori: Đây là mâm cơm đầu năm được trình bày trong hộp jubako sơn nhiều tầng, tượng trưng cho sự sung túc và thịnh vượng. Mỗi ô trong hộp đều chứa các món ăn truyền thống mang ý nghĩa may mắn như Kazunoko (trứng cá trích), Kuromame (đậu đen ngọt), Datemaki (trứng cuộn cá), Tazukuri (cá khô) và Kurikinton (khoai lang nghiền hạt dẻ). Món ăn này không chỉ làm đẹp bàn tiệc ngày Tết mà còn là biểu tượng của lòng biết ơn, lời cầu chúc cho một năm mới sung túc và hạnh phúc, khiến bất kỳ du khách nào cũng muốn một lần được thưởng thức.
Osechi Ryori là mâm cơm đầu năm được trình bày trong hộp jubako sơn nhiều tầng
Ozoni: Món súp mochi truyền thống là biểu tượng không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết của người Nhật, tượng trưng cho sự đoàn viên, khởi đầu thuận lợi và lòng biết ơn tổ tiên. Thành phần chính của Ozoni là bánh mochi dẻo được nấu cùng nước dùng thanh nhẹ làm từ cá bào, rong biển hoặc thịt gà. Với khách du lịch Nhật Bản, việc thưởng thức một bát Ozoni nóng hổi vào sáng đầu năm không chỉ là trải nghiệm ẩm thực, mà còn là cách cảm nhận sâu sắc tinh thần đoàn viên và triết lý tôn trọng truyền thống của người dân xứ sở hoa anh đào.
Món súp mochi truyền thống là biểu tượng không thể thiếu trong mâm cơm ngày Tết
Toshikoshi Soba: Món mì kiều mạch là món ăn không thể thiếu trong đêm giao thừa của người Nhật, được làm từ bột kiều mạch nguyên chất, sợi mì dài và mảnh, mang hương vị thanh tao và thoang thoảng vị hạt rang đặc trưng. Thưởng thức món mì kiều mạch đầu năm không chỉ phản ánh lối sống tối giản và tinh tế của người Nhật mà còn là biểu tượng về sự bền bỉ, trường thọ và tinh thần kiên định vượt qua thử thách trong năm mới
Toshikoshi Soba mang ý nghĩa về sự bền bỉ, trường thọ và may mắn
Ngoài ra, trong dịp Tết, người Nhật còn thưởng thức thêm nhiều món ăn khác như các loại wagashi, taiyaki, dorayaki, mochi, manju, yokan,... Mỗi món bánh không chỉ là hương vị mà còn là câu chuyện văn hóa, nơi ẩm thực trở thành sợi dây kết nối giữa con người, thiên nhiên và truyền thống.
Nếu bạn muốn tìm hiểu sâu hơn về văn hóa ẩm thực ngày Tết, đừng bỏ lỡ bài viết “Kinh nghiệm du lịch Nhật Bản Tết 2026”, một cẩm nang trọn vẹn giúp bạn khám phá tất cả phong tục, món ăn và trải nghiệm du xuân tại đất nước mặt trời mọc.
4. Văn hóa lễ hội và giải trí
Mùa xuân tại Nhật Bản là khoảng thời gian cả đất nước như được khoác lên tấm áo mới, vừa tươi sáng, rộn ràng nhưng vẫn phảng phất sự tĩnh lặng đặc trưng. Cùng với không khí Tết, khắp nơi trên đất nước Nhật Bản lại vang lên tiếng trống, tiếng hát và sắc màu rực rỡ của những lễ hội đầu xuân. Đối với người dân Nhật Bản, mỗi lễ hội chính là một câu chuyện, là cách người Nhật gửi gắm niềm tin và khát vọng vào năm mới.
Lễ hội Hatsumode: Người dân đổ về các đền chùa để cầu nguyện cho năm mới bình an và thịnh vượng, mở đầu cho chuỗi hoạt động tâm linh quan trọng nhất đầu năm.
Lễ hội Shishimai: Màn múa sư tử truyền thống tượng trưng cho việc xua đuổi tà ma và đón điều lành, mang đến không khí vui tươi, phấn khởi.
Lễ hội Takoage: Hoạt động thả diều diễn ra trên khắp các bãi biển và cánh đồng, biểu tượng cho khát vọng bay cao, ước mơ vươn xa của con người Nhật Bản.
Lễ hội Karuta và Hanetsuki: Những trò chơi dân gian đầu năm, nơi trẻ em và người lớn cùng tham gia, vừa vui chơi vừa gìn giữ nét đẹp văn hóa cổ truyền.
Một số các lễ hội nổi tiếng của Nhật Bản dịp tết
5. Văn hóa ý nghĩa truyền thống
Tết không chỉ là một lễ hội đánh dấu sự chuyển giao giữa năm cũ và năm mới mà còn là dịp để họ người dân Nhật Bản thể hiện lòng biết ơn đối với tổ tiên, trân trọng những mối quan hệ trong gia đình và cộng đồng, đồng thời hướng tới một năm mới tràn đầy may mắn và thịnh vượng. Một số các ý nghĩa truyền thống của người dân với dịp lễ quan trọng này là:
Ý nghĩa về tinh thần: Tết là lúc người Nhật dành thời gian để tĩnh tâm, suy ngẫm về năm cũ và đặt ra mục tiêu cho năm mới. Họ coi đây là khoảnh khắc làm mới tâm hồn, buông bỏ lo toan để bắt đầu một chặng đường mới với niềm tin và hy vọng.
Ý nghĩa về gia đình: Đây là dịp sum họp thiêng liêng, nơi các thế hệ cùng quây quần bên nhau, cùng chia sẻ bữa ăn, cùng nhau chào đón năm mới trong không khí ấm cúng, đoàn viên.
Ý nghĩa về văn hóa: Mỗi phong tục, món ăn hay nghi lễ trong dịp Tết đều gắn liền với truyền thống lâu đời, thể hiện sự tôn kính đối với thần linh và thiên nhiên. Điều này giúp người Nhật duy trì sự kết nối bền chặt giữa quá khứ và hiện tại.
Tết là khoảnh khắc mọi người trong gia đình cùng nhau quây quần tại Nhật Bản
Từ những giá trị trên Tết Nhật Bản chính là biểu tượng quan trọng của sự cân bằng và hài hòa, nơi con người tìm thấy bình yên, biết trân trọng hiện tại và hướng tới tương lai bằng cả tấm lòng chân thành.
Trên đây là những nét văn hóa đặc sắc của Nhật Bản trong dịp Tết, mỗi hoạt động đều phản ánh tinh thần hướng thiện, lòng biết ơn và khát vọng bình an của người dân xứ hoa anh đào. Nếu bạn sắp sửa có kế hoạch du lịch Nhật Bản dịp Tết, hãy dành thời gian trải nghiệm những nét đẹp văn hóa này để cảm nhận trọn vẹn bầu không khí an lành, tinh tế và đậm đà bản sắc của đất nước mặt trời mọc trong dịp khởi đầu năm mới nhé!
Tiên Tiên