Kabuki – Loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống của Nhật Bản

Kabuki, một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống nổi tiếng nhất của Nhật Bản, đã tồn tại và phát triển qua nhiều thế kỷ. Với những màn biểu diễn đầy màu sắc, những điệu múa uyển chuyển và những trang phục lộng lẫy, Kabuki không chỉ là một hình thức giải trí mà còn là một kho tàng văn hóa quý báu của người Nhật. Vậy nên, nếu bạn muốn khám phá một góc nhìn khác về đất nước mặt trời mọc thì hãy đến với Kabuki trong chuyến du lịch Nhật Bản sắp tới nhé!

Kabuki – Loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống của Nhật Bản

I. Kabuki là gì?

Kabuki là một loại hình sân khấu truyền thống của Nhật Bản, nổi tiếng với sự kết hợp tinh tế giữa ca hát, múa và diễn xuất. Tên gọi "Kabuki" bắt nguồn từ các chữ Hán, trong đó "ka" nghĩa là hát, "bu" nghĩa là múa và "ki" nghĩa là kỹ năng. Do đó, Kabuki có thể hiểu đơn giản là "nghệ thuật hát múa". Một trong những đặc trưng nổi bật của Kabuki là việc nam diễn viên đóng vai nữ (gọi là onnagata). Họ không chỉ bắt chước ngoại hình của phụ nữ mà còn thể hiện được những nét duyên dáng, tinh tế trong từng cử chỉ, điệu bộ. Bên cạnh đó, Kabuki còn sử dụng những trang phục lộng lẫy, màu sắc sặc sỡ và kỹ thuật trang điểm cầu kỳ để tạo nên những hình tượng nhân vật độc đáo.

Kabuki là một loại hình sân khấu truyền thống của Nhật Bản

Các vở kịch Kabuki thường dựa trên những câu chuyện lịch sử, truyền thuyết dân gian hoặc văn học cổ điển của Nhật Bản. Nội dung của các vở kịch rất đa dạng, từ những câu chuyện tình yêu lãng mạn đến những cuộc chiến tranh hào hùng, những câu chuyện hài hước hoặc bi kịch. Mỗi vở kịch đều mang một thông điệp sâu sắc về cuộc sống, con người và xã hội, thu hút đông đảo người dân địa phương lẫn các vị khách du lịch Nhật Bản đến thưởng thức.

II. Đặc điểm nghệ thuật của Kabuki

Kabuki là một loại hình sân khấu truyền thống của Nhật Bản, nổi tiếng với sự kết hợp tinh tế giữa ca hát, múa và diễn xuất. Đặc trưng nghệ thuật của Kabuki thể hiện rõ nét qua nhiều yếu tố như:

1. Onnagata

Onnagata, những nam diễn viên đảm nhận vai trò nữ trong các vở kịch Kabuki, là một hiện tượng độc đáo và đầy mê hoặc trong nghệ thuật sân khấu Nhật Bản. Không đơn thuần là việc bắt chước hình dáng và cử chỉ của phụ nữ, Onnagata đã nâng tầm việc hóa thân thành một nghệ thuật tinh tế. Họ không chỉ tái hiện vẻ đẹp hình thể mà còn thấu hiểu tâm hồn, tính cách phức tạp của nhân vật nữ, tạo nên những màn trình diễn đầy cảm xúc và sâu lắng.

Onnagata là một hiện tượng độc đáo và đầy mê hoặc trong nghệ thuật sân khấu Nhật Bản

Điều làm nên sự đặc biệt của Onnagata chính là sự kết hợp hài hòa giữa kỹ thuật và nghệ thuật. Họ phải trải qua quá trình luyện tập nghiêm khắc để nắm vững các động tác múa uyển chuyển, giọng nói the thé đặc trưng, cách trang điểm tinh xảo và kỹ thuật hóa trang để che giấu các đường nét nam tính. Đồng thời, họ còn phải có khả năng diễn xuất xuất thần, truyền tải được những cung bậc cảm xúc đa dạng của nhân vật nữ, từ sự dịu dàng, e lệ đến mạnh mẽ, quyết liệt.

Onnagata không chỉ là những diễn viên, mà còn là những nghệ sĩ đa tài. Họ góp phần tạo nên nét đặc trưng riêng biệt của Kabuki, làm phong phú thêm kho tàng nghệ thuật sân khấu thế giới. Hình ảnh những Onnagata với vẻ đẹp trang nhã, tài năng xuất chúng đã trở thành biểu tượng của nghệ thuật Kabuki và được khán giả và các tín đồ du lịch Nhật Bản trên toàn thế giới yêu thích.

2. Hanamichi

Hanamichi, hay còn gọi là "con đường hoa", là một lối đi đặc biệt trong sân khấu Kabuki, nối liền sân khấu chính với khán đài. Đây không chỉ đơn thuần là một lối đi mà còn là một yếu tố nghệ thuật độc đáo, tạo nên sự tương tác đặc biệt giữa diễn viên và khán giả. Điều làm nên sự đặc biệt của Hanamichi chính là vị trí của nó. Thay vì chỉ xuất hiện và rời khỏi sân khấu chính, các diễn viên có thể sử dụng Hanamichi để di chuyển giữa khán giả, tạo ra những khoảnh khắc gần gũi và chân thực hơn. Việc đi qua Hanamichi thường được các diễn viên tận dụng để thể hiện những màn trình diễn ấn tượng như những điệu múa uyển chuyển, những cái nhìn sâu lắng hay những tư thế biểu cảm khác.

Hanamichi là một lối đi đặc biệt trong sân khấu Kabuki, nối liền sân khấu chính với khán đài

Hanamichi không chỉ mang đến giá trị thẩm mỹ mà còn góp phần kể chuyện một cách hiệu quả. Nó có thể được sử dụng để tạo ra những hiệu ứng kịch tính, như sự xuất hiện bất ngờ của một nhân vật, hoặc để nhấn mạnh một khoảnh khắc quan trọng trong vở diễn. Ngoài ra, Hanamichi còn tạo ra một không gian tương tác độc đáo, nơi mà khán giả có thể cảm nhận được sự hiện diện của các diễn viên một cách trực tiếp hơn. Đây có lẽ cũng là một trong những sự độc đáo đặc biệt khiến nhiều du khách thích thú khi xem Kabuki trong tour du lịch Nhật Bản của mình.

3. Mie

Mie, hay còn gọi là "kiến đắc", là một kỹ thuật diễn xuất độc đáo trong Kabuki, nơi diễn viên đột ngột dừng lại, tạo dáng một tư thế cố định, biểu lộ rõ nét cảm xúc của nhân vật trong một khoảnh khắc căng thẳng hoặc cao trào của vở kịch. Đây không chỉ đơn thuần là một tư thế, mà còn là sự kết hợp hài hòa giữa biểu cảm khuôn mặt, ánh mắt, tư thế cơ thể và thậm chí cả trang phục.

Mie là một kỹ thuật diễn xuất độc đáo trong Kabuki

Điều làm nên sự đặc biệt của mie chính là khả năng truyền tải cảm xúc mạnh mẽ và tức thời đến khán giả. Thông qua mie, diễn viên có thể thể hiện được cả những cung bậc cảm xúc phức tạp nhất, từ sự tức giận, đau khổ, kinh ngạc cho đến niềm vui, sự kiêu hãnh. Mỗi một mie đều mang một ý nghĩa riêng, phản ánh tính cách, hoàn cảnh và tâm trạng của nhân vật tại thời điểm đó. Để thực hiện một mie thành công, diễn viên Kabuki phải có kỹ năng diễn xuất và khả năng kiểm soát cơ thể tuyệt vời. Họ phải tập trung cao độ để tạo ra một tư thế đẹp mắt, cân đối và đầy sức sống. Đồng thời, diễn viên cũng phải thể hiện được sự uyển chuyển trong việc chuyển đổi giữa các trạng thái cảm xúc, từ bình thường đến cao trào và trở lại bình thường.

4. Âm nhạc và vũ đạo

Nếu có dịp đi du lịch Nhật Bản và thưởng thức Kabuki, bạn sẽ nhận thấy âm nhạc và vũ đạo không chỉ đơn thuần là những yếu tố phụ trợ mà còn là linh hồn của vở diễn. Bởi lẽ chúng đã góp phần tạo nên một tổng thể hài hòa, giúp khán giả dễ dàng đắm chìm vào câu chuyện và cảm nhận sâu sắc hơn về nhân vật.

• Âm nhạc: Nhạc cụ truyền thống như shamisen (đàn ba dây), trống taiko và các loại nhạc cụ dây khác tạo nên nền âm nhạc đặc trưng cho Kabuki. Âm nhạc không chỉ tạo không khí cho từng cảnh diễn mà còn đóng vai trò quan trọng trong việc thể hiện tâm trạng của nhân vật, đẩy cao trào cảm xúc và tạo ra những hiệu ứng âm thanh đặc biệt. Ca hát cũng là một phần không thể thiếu, với những bài hát truyền thống được thể hiện bởi các diễn viên hoặc đội hát chuyên nghiệp.
• Vũ đạo: Vũ đạo trong Kabuki là sự kết hợp hài hòa giữa các động tác uyển chuyển, dứt khoát và biểu cảm. Mỗi động tác đều mang một ý nghĩa riêng, thể hiện tính cách, thân phận và cảm xúc của nhân vật. Vũ đạo không chỉ đẹp mắt mà còn giúp kể chuyện, làm rõ diễn biến tâm lý và tạo ra những hiệu ứng thị giác ấn tượng.

Âm nhạc và vũ đạo không chỉ đơn thuần là những yếu tố phụ trợ mà còn là linh hồn của vở diễn

Do đó, với sự kết hợp hoàn hảo giữa âm nhạc và vũ đạo trong Kabuki đã tạo nên một tổng thể hài hòa và thống nhất. Âm nhạc sẽ đồng hành cùng vũ đạo, nhấn mạnh từng động tác, từng điệu bộ của diễn viên, giúp khán giả cảm nhận được sự chuyển động của tâm hồn nhân vật.

III. Các thể loại kịch Kabuki chính

Kịch Kabuki, một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống đặc sắc, được chia thành ba thể loại chính, mỗi loại mang những nét đặc trưng riêng biệt khiến nhiều tín đồ du lịch Nhật Bản yêu thích:

• Jidaimono: Kịch lịch sử thường lấy bối cảnh từ những sự kiện và nhân vật có thật trong lịch sử Nhật Bản, đặc biệt là thời kỳ phong kiến Edo (1603-1868). Các vở kịch tái hiện lại những trận chiến oai hùng, những âm mưu chính trị, những câu chuyện tình yêu đầy bi kịch của các samurai, tướng quân, geisha và thường dân.
• Sewamono: Kịch đời thường tập trung vào cuộc sống thường nhật của người dân, đặc biệt là tầng lớp thương nhân và thị dân, với những câu chuyện về tình yêu, hôn nhân, gia đình, xung đột xã hội.
• Shosagoto: Kịch múa tập trung vào các điệu múa và âm nhạc, thường không có lời thoại hoặc có rất ít lời thoại. Các điệu múa thường mang tính biểu tượng, thể hiện những câu chuyện về thần thoại, truyền thuyết, hoặc những khía cạnh của thiên nhiên.

Kịch Kabuki là một trong những loại hình nghệ thuật sân khấu truyền thống đặc sắc tại Nhật Bản

Ba thể loại kịch này cùng nhau tạo nên sự đa dạng và phong phú cho nghệ thuật Kabuki, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật của mọi tầng lớp khán giả. Do đó, dù bạn thích thể loại nào thì Kabuki vẫn luôn là một sự lựa chọn đáng cân nhắc.

IV. Xem nhạc kịch Kabuki ở đâu tại Nhật Bản?

Nếu bạn đang lên kế hoạch cho chuyến du lịch Nhật Bản và muốn trải nghiệm loại hình nghệ thuật truyền thống đặc sắc này thì dưới đây là một số gợi ý phù hợp dành cho bạn:

Kabukiza là nhà hát Kabuki nổi tiếng và quan trọng nhất tại Nhật Bản

• Kabukiza - Tokyo: Nằm ở quận Ginza sầm uất, Kabukiza là nhà hát Kabuki nổi tiếng và quan trọng nhất tại Nhật Bản. Đây là nơi quy tụ những nghệ sĩ Kabuki hàng đầu, trình diễn những vở kịch kinh điển và hiện đại. Kabukiza được xây dựng từ năm 1889, trải qua nhiều lần trùng tu và hiện đại hóa, nhưng vẫn giữ được nét kiến trúc truyền thống đặc trưng.
• Nhà hát Quốc gia - Tokyo: Nhà hát Quốc gia ở Tokyo cũng là một địa điểm lý tưởng để thưởng thức Kabuki. Nơi đây thường xuyên tổ chức các buổi biểu diễn Kabuki với sự tham gia của các nghệ sĩ tài năng.
• Minamiza - Kyoto: Minamiza là nhà hát Kabuki lâu đời nhất tại Nhật Bản, được thành lập từ năm 1610. Nằm ở trung tâm Kyoto, Minamiza mang đậm nét cổ kính và là biểu tượng văn hóa của cố đô.
• Shochikuza - Osaka: Shochikuza là nhà hát Kabuki chính ở Osaka, với lịch sử lâu đời và kiến trúc ấn tượng.
• Hakataza - Fukuoka: Hakataza là nhà hát Kabuki nổi tiếng ở Fukuoka, thu hút đông đảo khán giả địa phương và du khách.
• Ngoài ra, bạn cũng có thể xem Kabuki ở một số địa điểm khác như Kanamaraza - Kagawa: Nhà hát Kabuki cổ kính với kiến trúc độc đáo. Meijiza - Tokyo: Nhà hát chuyên về các vở kịch lịch sử. Hay Shinbashi Enbujō - Tokyo: Nhà hát với lịch sử lâu đời và không gian sang trọng.

Kabuki, với những điệu múa uyển chuyển, những trang phục lộng lẫy và những câu chuyện đầy cảm xúc, đã và đang chinh phục trái tim của hàng triệu khán giả trên thế giới. Nếu bạn đang tìm kiếm một trải nghiệm văn hóa độc đáo và sâu sắc tại Nhật Bản thì Kabuki chính là câu trả lời hoàn hảo. Hãy sắp xếp thời gian để cùng Top Ten Travel thực hiện một chuyến du lịch Nhật Bản để tận hưởng những khoảnh khắc thăng hoa cùng nghệ thuật sân khấu truyền thống này, bạn nhé!

Top Ten Travel