Đặt chân lên Gozo, chúng tôi tưởng mình đang ở miền núi cao, bầu trời nơi đây dường như quá gần. Đường chân trời luôn ở trong tầm mắt, chỉ cắt ngang qua ngọn đồi hoặc ngôi làng cổ cách mấy dặm phía trước. Chắc vì mặt trời cũng ở gần nên cả hòn đảo dù lạnh se sắt trong gió đầu đông nhưng cả mặt đất vẫn nhuộm màu nắng Địa Trung Hải.
Đảo nhỏ với lịch sử dài
Bao quanh chúng tôi là đá. Sau lưng là những vách đá dựng đứng nhìn xuống biển. Hai bên là những ngôi làng cổ xưa toàn xây bằng đá, phía trước có một ngôi nhà cổ thạch nằm uy nghi trên ngọn đồi đá vôi, lối đi dưới chân cũng kè đá. Cối xay gió mà các Hiệp sĩ Cứu tế sống ở thế kỉ XVI để lại cũng làm từ đá. Mỗi thị trấn, mỗi ngôi làng đều có cối xay gió bề thế. cố xay gió đóng vai trò như một nhà máy xay xát lương thực và cũng để tô điểm cho không gian khoáng đạt. Tất cả đều đẹp, vẻ đẹp cứng cỏi, giản dị của hòn đảo ít tài nguyên những nhiều nghệ sĩ.
Đảo Gozo điểm du lịch mới mẻ đang chờ đợi du khách khám phá.
Là một trong hai hòn đảo của quần đảo Malta, cái tên Gozo ngày chúng tôi đến vẫn còn làm xôn xao giới truyền thông bởi cặp đôi Brad Pitt và Angelina Jolie mới rời khỏi đây. Mới lên đảo, nhiều người thắc mắc tại sao cặp vợ chồng nổi tiếng đó lại chọn hòn đảo có vẻ trầm lắng này làm nơi hưởng tuần trăng mật. Đúng là Gozo có nhìu vịnh đẹp, đúng là Gozo có cổng đá giữa biển Comino lừng danh. Nhưng nếu chỉ có thế thì những ngôi nhà vườn bằng đá mộc, nét đặc trưng của Gozo sẽ không thu hút nhiều nghệ sĩ nổi danh tới đây nghỉ ngơi đến như vậy.
Gozo mùa này không tràn ngập cỏ hoa, không rợp mát bóng cây cũng không có nhiều resort lộng lẫy, những những người nổi tiếng vẫn đến đây để hòa vào nhịp sống lặng lẽ, để tự làm vườn, tự nấu ăn. Thú vui lúc này chỉ là leo núi, lặn biển, đạp xe trên những con đường đồng quê nhiều xương rồng và sỏi đá.
Trên màu nền bát ngát và dữ dội của Địa Trung Hải, giữa màu xanh vô tận của biển trời và màu vàng trong của nắng, Gozo thoạt nhìn chỉ thấy một màu trắng ngà thanh lịch, ngắm kĩ hơn mới thấy nét trầm mặc của đá, màu xưa cũ của rêu phong. Mấy ngàn năm trước đảo được biết đến với huyền thoại về nữ thần Calypso, người tìm cách quyến rũ Ulysse trong trường ca nổi tiếng của Hy Lạp. Hang động được coi là nơi nữ thần sống đến nay vẫn thu hút những ai ưa mạo hiểm.
Nước biển trong xanh ở đảo Gozo.
Bảy ngàn năm trước đã có người sinh sống ở Gozo, họ để lại đây ngôi đền bằng đá năm ngàn năm trăm tuổi cùng nhiều cổ vật của đời sống xa xưa. Ngôi đền Ggantija được Unesco công nhận là si sản văn hóa thế giới nằm trong một cánh đồng tuyệt đẹp, giữa những vườn ô liu, vườn lựu xen lẫn giữa những dãy nhà như được tạc từ đồi núi. Đất đai không màu mỡ những nằm trên tuyến đường biển quan trọng nên Gozo có lịch sử nhiều biến động. Nhiều nên văn mình lớn tràn qua, thống trị rồi nhường chỗ cho nên văn mình khác, để lại tinh hoa trên kiến trúc, ẩm thực, đền đài...
Nơi mỗi nông dân là một nghệ sĩ
Đảo được chia làm gần hai mươi làng. Emily, hướng dẫn viên của chúng tôi sinh ra và lớn lên ở ngôi làng này. Nhắc đến quê nhà, mặt cô bừng sáng, đầy tự hào, cô đã có tuổi thơ thần tiên ở đó. Mỗi mùa Noel, các làng ra sức trang trí, tổ chức lễ hội rồi thi xem làng nào đẹp nhất, mở hội tưng bừng nhất. Dân số Gozo hơn hai mươi lăm ngàn người, phần lớn vẫn sống bằng nghề đánh cá, trồng trọt và giữ gìn nếp sống sinh hoạt truyền thống. Emily mỗi ngày gặp du khách đến từ mọi châu lục, nhưng về cơ bản cuộc sống của cô cũng giống như mẹ cô, cả bà ngoại cô nữa. Ở tuổi 26 cô vẫn thường xuyên bị giục lấy chồng, bạn bè cùng lớn lên ai cũng tay bồng tay bế. Trình độ dân trí và mức sông của người Gozo cao nhưng họ vẫn kết hôn sớm và cực kì coi trọng gia đình. Những bạn đại học chung với Emily rất ít ai đến những đô thị lớn của châu Âu để tìm cuộc sống náo nhiệt. cũng như Emily họ yêu quần đảo Malta và không bao giờ thấy cuộc sống nơi đây là chật hẹp để phải mơ tưởng một nơi nào đó.
Một kiến trúc đẹp ở trung tâm đảo Gozo.
Nhiều ngôi sao điện ảnh cũng sở hữu nhà nghỉ nơi đây. Họ mua lại của nông dân được xây bằng đá lớn kiên cố. Phù lên lớp đá xù xì là những lớp vôi thật dày, cánh cửa dưới mái vòm cong có khi sơn màu thật đậm, có khi để mộc, lúc nào cũng giữ cho chủ nhân một thế giới riêng bình yên với bầu không khí trong khiết tuyệt đối. Khi đã chán niềm vui sáng nở tối tàn ở kinh đô điện ảnh, các minh tinh về đây chuyện trò với cụ già láng giềng ngồi thuê ren bên mấy đứa cháu mũm mĩm má căng tròn. Nơi đây có những tình yêu không phai úa theo nắng mưa, có nhịp sống chậm rãi để tự chăm một vườn cây, có buổi chiều thong thả đạp xe lên đồi cao hay ra biển ngắm hoàng hôn xuống. Hoàng hôn trên những cánh đồng muối bằng đá của Gozo tạo nên một khung cảnh lạ mắt và ấn tượng. Người xưa đã kì công xây đắp đã biến bãi đá rộng mênh mông thành hàng vạn ô vuông hay còn gọi là "chảo muối" đều tăm tắp.
Những ruộng muối ở đảo Gozo.
Gozo không quá rộng nhưng có rất nhiều đường đi lại, từ đường lộ đến những đường làng quanh co theo những sườn đồi. Đường nhỏ nhưng đi hoài không hết, cứ dẫn người ta đi hết làng nọ đến làng kia, qua nhiều khu vườn qua khu biệt thự kiến trúc tuyệt đẹp. Trên đảo không có cái gì bóng loáng sáng ngời theo kiểu công nghiệp, tất cả đều mộc mạc nhưng đẹp đến từng chi tiết, đẹp từ mọi góc nhìn. Từ ngôi nhà, từ góc phố đều giản dị nhưng nhìn tổng thể lại có vẻ đẹp ẩn chứa chiều sâu của thời gian. Bên trong những bức tường đá trắng phủ hoa giấy đỏ, nếp sống khiêm nhường mà thong thả chưa hề phôi pha. Nhiều du khách ở đảo thích đạp xe ra chợ mua rau củ, hải sản, trái cây về nhà tự nấu. Bánh mì Gôz vỏ giòn ruột mềm thơm mùi ngũ cốc. Phô mai ricotta làm từ sữa cừu béo ngậy mùi vị hơi lạ nhưng ăn quen rồi rất dễ ghiền. Cá biển,bạch tuột, tôm sò ở đây đều tươi rói. Ngoài ra còn cá ô liu, cà tím, tỏi để tăng vị giác...
Chúng tôi dừng rất lâu trước một phố hẹp toàn nhà bằng đá vét vôi màu vàng. Phố nằm trên đồi, xa xa phía dưới là thung lũng, nơi có màu nâu của đất ải, pha một chút tím, một chút vàng của hoa dại. Một chút màu sắc tươi đậm đến da diết giữa cái xanh bàng bạc của xương rồng- như sức sống của Gozo, âm thầm mà mãnh liệt.
Theo DNCT