Điểm đến

Cây Trôm – Đặc sản quý giá ở vùng đất Ninh Thuận

Ninh Thuận là một vùng đất khô cằn bậc nhất cả nước. Tuy nhiên, mảnh đất này lại là nơi sinh trưởng của không ít loại cây trồng có giá trị kinh tế cao. Bên cạnh hành, tỏi, táo xanh hay nho thì cây trôm đang nổi lên như một loại cây trồng đem lại nguồn thu nhập đáng kể cho người dân tỉnh Ninh Thuận. Trôm (Sterculia foetida) là loài thực vật thuộc chi Trôm, trong họ Trôm. Loài cây này có nguồn gốc tự nhiên ở vùng nhiệt đới. Cây trôm có lá chẻ (xòe đều như các ngón tay), ra hoa (màu đỏ cam pha vàng) có mùi hôi ít. Thân trụ, cao, dáng thẳng, tán tỏa rộng. Quả xanh khi chín đổi màu đỏ với hạt nhỏ màu đen bên trong.

Mủ Trôm 2

Cây Trôm có tốc độ sinh trưởng nhanh, chịu khô hạn tốt, dễ trồng và không cần nhiều phân bón. Cây trôm được người dân Ninh Thuận trồng để lấy mủ/nhựa (chất dịch tiết ra từ cây trôm) để chế biến thành các món ăn, thức uống hoặc sử dụng làm chất kết dính trong ngành dược và kỹ nghệ… Trong mủ trôm có chứa nhiều Ca, Zn, Na, K, đường D-galactose, L-rhamnose, D-galacturonic, acetylat, trimethylamin, uronic acid, calcium, magnesium… Mủ trôm màu trắng, dạng thạch đặc, vón thành từng cục như sương sa. Khi ngâm trong nước lạnh với tỉ lệ thấp (4-5%) nhựa trôm sẽ trở thành dạng keo, với tính dính cao.

Mủ Trôm 1

Trái Trôm có hình dạng tựa như trái cao su Theo kinh nghiệm thu hoạch mủ trôm của một số hộ nông dân, những ngày nắng đẹp (điều kiện đặc thù của Ninh Thuận thiếu mưa thừa nắng) cho mủ trôm có màu trắng đẹp tự nhiên mà không cần dùng bất kì một phương pháp hay hóa chất gì để tẩy trắng. Nhưng nếu thu hoạch vào những ngày tiết trời âm u thì mủ trôm thường ngả màu vàng không đẹp mắt. Kỹ thuật lấy và phơi mủ trôm cũng quyết định đến chất lượng của mủ trôm. Mủ trôm đẹp là loại mủ có màu trắng sáng tự nhiên, trong, không lẫn tạp chất, vỏ cây… Cây trôm cũng là loại cây trồng chịu hạn khá tốt, dễ chăm sóc lại có giá trị kinh tế cao nên được nhiều hộ nông dân tại Ninh Thuận chọn trồng. Trung bình mỗi kilôgam mủ trôm thu tại vườn có giá từ 110.000đ – 150.000đ tùy chất lượng. Khi đóng hộp loại nhỏ theo dây chuyền công nghiệp giá mỗi hộp khoảng 28.000đ – 35.000đ.

Mử Trôm

Mủ Trôm dưới dạng thô Mủ trôm được sử dụng làm thức uống giải khát, giải độc, chống táo bón do có chất xơ cao có khả năng trương nở lên gấp từ 8 đến 10 lần trong nước nên kết dính cặn bã độc hại trong ruột già, tăng lượng phân và nhu động cho ruột. Mủ trôm còn góp phần cải thiện độ mỡ trong máu, tăng cảm giác no và điều tiết lượng đường trong máu ở người thừa cân, béo phì hoặc đái tháo đường. Ngoài ra, mủ trôm có thể làm keo dính dán đế giày, cây gỗ, tranh dán… hoặc làm keo công nghệ y dược, viên nang thuốc tây… Về cách thức sử dụng mủ trôm cực kỳ đơn giản. Mua mủ trôm sạch về, rửa sơ và ngâm vào nước lạnh với một lượng vừa phải (vì mủ trôm nở rất nhiều), trong thời gian từ một đến hai ngày mới dùng (khi mủ trôm đã nở đều). Sau đó tùy cách dùng mà có thể chế biến thức ăn hay đồ uống (tùy theo sở thích của người sử dụng). Một số người lớn tuổi thường dùng làm thức ăn để giải độc và nhuận trường đường ruột bằng cách lấy mủ trôm ngâm nở, cho thêm ít đường và ít đá vào ăn trực tiếp như một loại đông sương, rau câu… hoặc nấu chè. Một số khác dùng mủ trôm ngâm nở để nấu thành nước kết hợp thêm đường, lá dứa để tăng độ ngọt và mùi thơm tạo thành thức uống. Hoặc chỉ đơn giản nấu thành nước với chỉ đường là đủ. Thức uống làm từ mủ trôm giúp giải nhiệt cuộc sống, làm nước da đẹp và sáng hơn, ngăn ngừa các biểu hiện mụn nhọn, giải độc gan, thanh nhiệt… Đặc biệt những ai có bệnh máu nhiễm mỡ hay béo phì có thể dùng mủ trôm như một loại thực phẩm chức năng đầy hiệu quả. Hàm lượng dinh dưỡng đủ để người béo cảm thấy no mà giảm khẩu phần ăn hàng ngày.

Nước mủ Trôm có tác dụng rất tốt cho sức khỏe Mủ trôm vốn không chứa độc tính, tuy nhiên khi sử dụng cũng cần lưu ý vì mủ trôm có tính mát và tính nhuận trường nên trong một số trường hợp không nên dùng: phụ nữ có thai hoặc đang cho con bú, người có khối u trong ruột, người đang uống thuốc chữa bệnh. Mủ trôm góp phần tăng quá trình thải chất độc nếu sản phụ sử dụng sẽ không tốt cho con nhỏ hoặc gây ra phản ứng phụ khác. Mủ trôm lại có độ nhớt cao nên sẽ làm tăng nồng độ hấp thụ của thuốc vào máu vì thế sẽ ảnh hưởng đến quá trình điều trị bệnh. Nhìn chung, mủ trôm là một loại thực phẩm giàu dinh dưỡng rất cần cho cơ thể: thanh nhiệt, giải độc… đặc biệt là giải khát trong những ngày hè nóng bức. Nếu du khách đến với vùng đất Ninh Thuận có thể tìm mua và thưởng thức thêm loại thực phẩm bổ dưỡng này.

Lê Công Khoa